Cây lá cẩm là gì? Lá cẩm đã trở thành một nguyên liệu không thể thiếu trong việc nấu xôi của các bà nội trợ. Tuy nhiên, cây lá cẩm không chỉ có công dụng trong nấu xôi mà còn có nhiều tác dụng khác như làm đẹp và chữa bệnh. Lá cẩm chứa các chất chống oxy hóa và dưỡng chất có lợi cho da, giúp làm mờ vết thâm và nám. Ngoài ra, lá cẩm còn có khả năng chữa trị các vấn đề về tiêu hóa và hỗ trợ xương khớp. Để hiểu rõ hơn về việc sử dụng lá cẩm, chúng ta cùng tìm hiểu về loại cây này.
Cây lá cẩm là gì?
Đặc điểm hình dáng của cây lá cẩm
Cây lá cẩm là gì? Cây lá cẩm, còn được gọi là Peristrophe Roxburghiana trong tiếng khoa học, là loại cây thảo mộc sống lâu năm thuộc họ Ô rô. Chiều cao trung bình của cây từ 50cm đến 100cm. Thân cây nhẵn và có đường kính khoảng 1-2 mm. Cây thường mọc thành bụi tự nhiên.
Bạn đang xem: Ứng dụng cây lá cẩm trong nấu xôi và lợi ích của nó
Lá cây lá cẩm có dạng thon dài, màu xanh, nhọn ở đầu, và có kích thước bề rộng khoảng 1-3 cm, dài từ 2-7 cm.
Hoa của cây lá cẩm thường có màu tím hoặc đỏ rực, có kích thước khoảng 5cm và có 2 lá kín ở trung tâm. Thường thì hoa mọc đặc trưng ở vị trí gần nách của lá cây.
Phân bố cây lá cẩm
Cây lá cẩm là gì? Cây lá cẩm phân bố ở nhiều nước trong khu vực phía Nam Trung Quốc, Đông Nam Á và Đài Loan. Tại Việt Nam, cây thường sinh trưởng và phát triển tốt ở các tỉnh miền núi do có điều kiện khí hậu thích hợp.
Cây lá cẩm là loại cây phổ biến trong việc trồng trên nhiều tỉnh thành như Cao Bằng, Tuyên Quang, Lạng Sơn, Yên Bái, Hòa Bình, Thanh Hóa và Bắc Kạn. Hiện nay, cây cũng được trồng và sử dụng ở miền Trung và miền Nam, tuy không phổ biến như ở miền Bắc do khí hậu không thích hợp.
Có bao nhiêu loại cây lá cẩm?
Cây lá cẩm là gì? Nếu bạn chưa biết, có thể bạn nghĩ rằng chỉ có một loại cây lá cẩm (cây lá cẩm tím). Nhưng thực tế có 4 loại cây lá cẩm với đặc điểm và màu sắc khác nhau:
Cây lá cẩm tím: Thứ cây gọi là cây lá cẩm tím, hay còn được biết đến như Chằm Lai. Lá của loại cây này có màu xanh nhạt, hình dạng trứng rộng, mỏng và không có nhiều lông. Trên lá có một vùng trắng dọc theo gân lá, có diện tích rộng, và cây lá cẩm tím tạo ra một chất lỏng màu tím đẹp mắt.
Cây lá cẩm đỏ: Loại cây này còn được biết đến với cái tên Chằm Thủ. Lá của cây lá cẩm đỏ có hình dạng bầu dục, lá gốc thon, màu xanh đậm và có nhiều lông. Mặt trên của lá không có vạch trắng. Khi bị vò nát, lá sẽ tỏa ra một loại chất lỏng màu đỏ.
Cây lá cẩm tím đậm (hay cẩm Huế): Cây này có tên gọi là Cẩm Khâu. Lá của cây có hình dạng bầu dục, gốc cây có thể là tròn hoặc thon, có màu xanh đậm, lá dày và không có nhiều lông. Lá cũng có một số đốm trắng theo dọc gân lá. Khi bị vò, lá sẽ tiết ra một chất lỏng màu tím đậm.
Cây lá cẩm vàng: Người Nùng gọi loại cây này là Chằm Hiên. Lá của nó có hình trứng, gốc lá thon, đầu lá nhọn. Hai mặt của lá đều có lông, phiến lá nhăn nheo, đặc biệt là phần mép lá. Khi vò lá, nó tiết ra dịch có màu vàng xanh.
Cả bốn loại cây lá cẩm này đều có thể dùng để nấu xôi với những màu sắc khác nhau, nhưng màu tím vẫn là màu được nhiều người ưa chuộng nhất.
Cách trồng cây lá cẩm tại nhà
Cách trồng cây lá cẩm là gì?Nấu xôi lá cẩm đã trở thành món ăn được nhiều người ưa chuộng. Không chỉ vì vị thơm ngon và màu sắc đẹp, cây lá cẩm còn có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe. Do đó, nhiều gia đình thường trồng một vài bụi lá cẩm trong nhà để khi dùng có ngay. Trồng cây lá cẩm đơn giản như thế nào?
Trộn đất với mùn cưa, xơ dừa, xỉ than và phân bón. Chọn cây lá cẩm sinh trưởng tốt và không mang mầm bệnh để trồng xuống đất. Cây lá cẩm thích ẩm và bóng mát, nên trồng dưới chỗ râm mát hoặc dưới tán cây.
Sau khi trồng, tưới nước cho cây hàng ngày, nên tưới cây vào buổi sáng và buổi chiều mát. Khi cây đã bén rễ, bón thúc cho cây. Khi được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, lá cây sẽ phát triển nhanh chóng.
Thu hoạch cây lá cẩm sau khoảng 30-40 ngày. Có thể thu hoạch bằng cách cắt nguyên cây chỉ chừa lại gốc khoảng 10-15 cm để thu hoạch lứa sau.
Bạn cũng có thể phơi khô lá cẩm để sử dụng dần. Lá cẩm khô không sẽ không có màu sắc đẹp như lá cẩm tươi, nhưng thường được dùng như một vị thuốc.
Công dụng của cây lá cẩm
Xem thêm : Tìm hiểu về khái niệm lai phân tích và tầm quan trọng của nó
Lá cẩm chứa nhiều chất giá trị dinh dưỡng như các vitamin, chất xơ, hợp chất pelargonidin, pyrano peonidin,… Ngoài việc tạo màu cho các món ăn, lá cẩm còn có nhiều tác dụng khác.
Tạo màu cho các món ăn
Việc sử dụng lá cẩm làm chất tạo màu cho những món ăn đang rất phổ biến và được ưa chuộng trên toàn quốc. Trong số đó, không thể bỏ qua những món như xôi lá cẩm, xôi ngũ sắc, bánh tét, thạch rau câu, bánh dày, mứt dừa lá cẩm… Những món này không chỉ có màu sắc đẹp mắt mà còn mang đến hương vị hấp dẫn.
Người dùng thường sử dụng lá cẩm làm chất tạo màu trong chế biến món ăn vì nó không chỉ tốt cho sức khỏe và tạo màu đẹp mắt, mà còn an toàn không gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng.
Làm đẹp cho chị em phụ nữ
Lá cẩm đã đem lại hiệu quả trong việc làm đẹp cho những người có làn da mụn trứng cá, đặc biệt là phụ nữ. Sử dụng lá cẩm làm mặt nạ đã giúp người dùng có làn da mịn màng và giảm mụn đáng kể nhờ tính mát của cây lá cẩm.
Rửa sạch lá cẩm, cho vào 1,5 lít nước và đun sôi khoảng 10-15 phút, sau đó giảm nhỏ lửa. Bỏ xác lá và lấy nước để nguội. Rửa mặt bằng nước lá cẩm (có thể không rửa lại bằng nước sạch).
Nước lá cẩm chưa sử dụng có thể đổ vào lọ và bảo quản trong ngăn mát của tủ lạnh để sử dụng trong 3-4 ngày.
Việc sử dụng phương pháp này đều đặn sẽ giúp làn da mặt căng mịn và giảm mụn trứng cá hiệu quả.
Hỗ trợ điều trị một số loại bệnh
Theo quan niệm Đông Y, lá cẩm có tính bình, vị đắng nên có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu sưng. Lá cẩm có thể sử dụng trong điều trị viêm phế quản cấp tính, bệnh lao phổi, bong gân, ổ tụ máu, nôn hoặc ho ra máu…
Nhiều người dùng còn sử dụng lá cẩm để điều trị mụn nhọt, thấp khớp, viêm họng, lao hạch hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu, kinh phong ở trẻ em.
Một số bài thuốc từ lá cẩm
Có thể sử dụng lá cẩm để chữa bệnh bằng cách sắc nước uống, nấu nước tắm hoặc tán bột uống. Mỗi phương pháp đem lại hiệu quả với từng loại bệnh và bạn có thể sử dụng những bài thuốc này mà không cần lo lắng về ngộ độc vì tính lành tính của lá cây này.
Bạn cũng có thể sử dụng lá cẩm tươi hoặc lá cẩm khô.
- Bài thuốc hỗ trợ điều trị viêm phế quản cấp
Chuẩn bị 40g lá cây lá cẩm, 20g mạch môn, 20g cát cánh, 20g tang bạch bì. Rửa sạch các nguyên liệu và sắc với khoảng 700ml nước. Uống trong vòng 7-10 ngày để điều trị viêm phế quản và tiêu đờm.
- Bài thuốc điều trị gai cột sống
Người ta đã áp dụng bài thuốc từ lá cây cẩm trong điều trị gai cột sống từ lâu. Sử dụng lá cẩm đã giúp đẩy lùi căn bệnh và ngăn ngừa tái phát trở lại hiệu quả. Lá cây cẩm lành tính và không gây tác dụng phụ.
- Chuẩn bị 1 nắm lá cây cẩm và 3 quả trứng gà ta.
- Rửa sạch lá cây cẩm và chia đều thành 3 phần bằng nhau. Luộc lòng đào trứng gà. Ở thời điểm 1 tiếng trước mỗi bữa ăn, ăn 1 phần lá cây cẩm cùng 1 quả trứng gà luộc lòng đào.
Thời gian điều trị kéo dài khoảng 1 tháng, người bệnh cần kiên nhẫn để giảm đau gai cột sống.
Người bệnh nên kết hợp với chế độ ăn uống, ngủ nghỉ khoa học và thực hiện một số bài tập thể dục nhẹ để hỗ trợ điều trị. Chế độ ăn uống cần cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, chất xơ, vitamin cần thiết cho cơ thể.
Cách nấu xôi lá cẩm thơm ngon tại nhà
Nguyên liệu cần chuẩn bị: 1kg gạo nếp, 1 bó lá cẩm, 400ml nước sạch, 1 muỗng cà phê muối, 120ml nước cốt dừa, 100g đường, 1 bó lá dứa.
Dụng cụ cần chuẩn bị: Bếp, xửng hấp, thau, đũa,…
Xem thêm : Put off là gì? “Put sb off” được sử dụng trong tiếng Anh như nào?
Các bước để chế biến xôi lá cẩm:
Bước 1: Chuẩn bị lá cẩm và lấy nước màu từ lá.
Rửa sạch lá cẩm và nhặt lá tươi. Bắc nồi lên bếp, cho vào nồi khoảng 400ml nước, đun lửa lớn, khi nước trong nồi sôi thì cho lá cẩm vào.
Đun trong khoảng 10-15 phút với lửa nhỏ, khi nước trong nồi chuyển sang màu đỏ tím đậm, cho thêm 200ml nước lọc vào nồi. Tiếp tục đun trong khoảng 10-15 phút với lửa vừa, khi nước trong nồi lại sôi, tắt bếp. Bỏ lá cẩm và sử dụng rây lọc để lấy nước lá cẩm.
Bước 2: Ngâm gạo nếp
Vo gạo nếp và để ráo. Đổ 600ml nước lá cẩm vào thau, cho gạo nếp vào và ngâm trong khoảng 2 tiếng để nước lá cẩm thấm vào từng hạt gạo.
Chắt bỏ phần nước và để ráo, sau đó thêm 1 muỗng cà phê muối vào gạo nếp, trộn đều và hấp.
Mẹo nhỏ: Bạn có thể cho thêm 100 – 200ml nước lọc vào thau ngâm nếp để làm loãng màu lá cẩm, khi nấu xôi màu tím sẽ nhạt hơn. Hoặc nếu bạn muốn xôi màu tím sẫm hơn, không cần pha thêm nước lọc, thêm lượng lá cẩm để lấy màu đậm hơn.
Bước 3: Nấu xôi nếp lá cẩm
Bắc nồi nước lên bếp với khoảng 3 lít nước, thả 1 bó lá dứa đã rửa vào để xôi thơm hơn. Khi nước trong nồi sôi, đổ từ từ gạo nếp vào xửng, đậy lại và đợi khoảng 30 phút, sau đó thêm chén nước cốt dừa (gồm 120ml nước cốt dừa và 100g đường) vào, dùng đũa khuấy đều để tăng độ béo ngậy cho xôi. Đậy nắp lại và nấu thêm khoảng 10 phút là có thể thưởng thức.
Mẹo nhỏ khác là bạn có thể cho thêm 1 muỗng nhỏ dầu ăn vào khi đổ gạo lên xửng hấp, hạt gạo sẽ bóng bẩy đẹp mắt hơn.
Bước 4: Bày xôi ra đĩa để thưởng thức
Xôi tỏa ra mùi thơm của lá cẩm và lá dứa. Hạt xôi bóng tròn và mịn. Khi ăn, bạn sẽ cảm nhận được độ dẻo của nếp kết hợp với vị béo béo của nước cốt dừa. Bạn có thể rắc thêm muối mè, lạc rang đập dập để cân bằng độ ngọt và làm xôi thêm ngon mà không ngán.
FAQ – Những câu hỏi liên quan
Tại sao cây lá cẩm trở thành nguyên liệu quan trọng trong nấu xôi?
Cây lá cẩm có màu sắc đẹp và hương vị thơm ngon, làm cho xôi có màu sắc hấp dẫn và hương vị đặc biệt. Ngoài ra, lá cẩm còn có tác dụng tốt cho sức khỏe, giúp tăng cường hệ miễn dịch và cung cấp dưỡng chất cho cơ thể.
Có những cách sử dụng cây lá cẩm khác ngoài việc nấu xôi?
Cây lá cẩm không chỉ được sử dụng trong nấu xôi mà còn được dùng làm mặt nạ làm đẹp cho da, hoặc trong các bài thuốc truyền thống để chữa bệnh. Lá cẩm cũng có tác dụng giải độc và hỗ trợ điều trị một số vấn đề sức khỏe như viêm phế quản, bong gân, viêm họng và nhiễm trùng đường tiết niệu.
Cách trồng cây lá cẩm tại nhà như thế nào?
Trồng cây lá cẩm rất đơn giản. Bạn chỉ cần trộn đất với một số phụ gia như mùn cưa, xơ dừa và phân bón, sau đó chọn cây lá cẩm tươi mạnh và trồng xuống đất. Cây lá cẩm thích ẩm và bóng mát, nên trồng dưới chỗ râm mát hoặc dưới tán cây. Thời gian thu hoạch sau khoảng 30-40 ngày từ khi trồng.
Trên đây là thông tin về cây lá cẩm là gì, một loại cây gần gũi không chỉ trong nấu xôi mà còn có nhiều công dụng làm đẹp và chữa bệnh. Khi sử dụng lá cây này, bạn nên đảm bảo nguồn gốc không chứa thuốc trừ sâu hoặc chất hóa học độc hại. Ngoài ra, bạn cũng nên xác minh tính chính xác của bài thuốc để tránh tác dụng phụ không mong muốn đối với sức khỏe của mình.
Nguồn: https://viethaingoai.net
Danh mục: Là Gì
