Văn miêu tả là gì? Phân loại và tác dụng văn miêu tả đơn giản

Văn miêu tả là gì? Là một vấn đề được nhiều bạn học sinh quan tâm và tìm hiểu. Văn miêu tả mang tác dụng gợi lên hình ảnh sống động trong tâm trí người đọc, giúp truyền đạt thông điệp một cách sinh động, chân thực. Các bước làm bài văn miêu tả bao gồm chuẩn bị sẵn thông tin về đối tượng miêu tả, lựa chọn các từ ngữ, đặc điểm nổi bật để tạo dựng hình ảnh và sắp xếp các ý một cách logic và tổ chức. Với một số thông tin hữu ích, mình sẽ chia sẻ đến bạn chi tiết qua bài viết của viethaingoai nhé!

Văn miêu tả là gì?

Văn miêu tả là gì? Văn miêu tả là một thể loại văn mà ở đó người viết có nhiệm vụ mô tả một cách sinh động, chi tiết về một sự vật, hiện tượng, địa điểm, con người, hoặc cảnh vật. 

Bạn đang xem: Văn miêu tả là gì? Phân loại và tác dụng văn miêu tả đơn giản

Bằng cách sử dụng ngôn từ và hình ảnh, văn miêu tả giúp người đọc hoặc người nghe có khả năng hình dung và cảm nhận những đặc điểm nổi bật của vật thể được miêu tả. Trong quá trình viết văn miêu tả là gì, bạn cần sự quan sát và sáng tạo của người viết sẽ được thể hiện rõ nét, tạo ra ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc hoặc người nghe.

• Văn miêu tả có tác dụng quan trọng là giúp người đọc hoặc người nghe có thể hình dung một cách chân thực nhất về những đặc điểm nổi bật của một sự vật, sự việc, con người hoặc cảnh vật. Nó làm cho đối tượng được miêu tả trở nên sống động trước mắt người đọc hoặc người nghe.

Để viết văn miêu tả là gì, bạn đọc cần có hai năng lực quan trọng là quan sát và sử dụng ví von:

• Quan sát: Đây là khả năng nhìn nhận, xem xét một cách cẩn thận về sự vật hoặc sự việc. Qua quan sát, chúng ta có thể nhận ra sự tương quan giữa đối tượng và các yếu tố xung quanh.
• Sử dụng ví von: Đây là việc sử dụng những so sánh sáng tạo, mang tính cá nhân của người viết để hình dung và cảm nhận về đối tượng cần miêu tả.

Văn miêu tả có đặc trưng gì?

Theo kiến thức ngữ văn mình học, văn miêu tả là một thể loại văn cao cấp, mang tính thông báo thẩm mỹ. Nó biểu thị sự độc đáo, cá nhân trong cách quan sát và cảm nhận của từng người viết hoặc người nói. Trong văn miêu tả, sự độc đáo và cá nhân phải liên kết chặt chẽ với sự chân thật. Ngôn ngữ sử dụng trong văn miêu tả thường phong phú về cảm xúc, hình ảnh và âm thanh.

Để miêu tả được, người viết trước hết phải có khả năng quan sát, sau đó dựa trên đó để nhận xét, ví von, so sánh, liên tưởng và tưởng tượng… nhằm làm nổi bật những đặc điểm đáng chú ý của sự vật hoặc sự việc.

Những dạng văn miêu tả đơn giản

Xem thêm : Khái niệm bội số và ước số là gì?Phương pháp tìm Ước chung lớn nhất và Bội chung nhỏ nhất

Các dạng Văn miêu tả là gì và được chia thành như thế nào? Với kinh nghiệm văn học, mình được biết văn miêu tả được chia làm 3 loại chính. Với mỗi loại, cần có kỹ năng miêu tả tinh tế riêng trong từng dạng bài. Loại đầu tiên là miêu tả tự nhiên, yêu cầu tả một cách sắc nét các hiện tượng thiên nhiên, địa hình tự nhiên. 

Loại thứ hai là miêu tả xã hội, yêu cầu phản ánh đời sống xã hội, con người, tình huống xã hội hiện thực. Loại thứ ba là miêu tả nghệ thuật, với mục tiêu tạo nên một hình ảnh đẹp mắt, sáng tạo, thể hiện cảm xúc và ý tưởng của người viết. Qua đó, văn miêu tả đa dạng, hấp dẫn và mang tới trải nghiệm đặc biệt cho người đọc. Mình sẽ đi sâu tìm hiểu văn miêu tả là gì qua từng loại như sau:

Văn tả cảnh

Văn tả cảnh là loại văn mô tả cảnh vật tự nhiên hoặc các hoạt động của cuộc sống như một bức tranh sống động trước mắt người đọc, với mỗi chi tiết được miêu tả kỹ lưỡng để tạo nên đặc điểm riêng của cảnh.

• Yêu cầu viết văn miêu tả cảnh 

• Đầu tiên, cần xác định rõ đối tượng cần miêu tả như thế nào? Cảnh nào? Ở đâu? Vào thời điểm nào?
• Tiếp theo, cần quan sát và chọn lựa những hình ảnh đặc trưng nhất.
• Cuối cùng, trình bày những điều đã quan sát được theo một thứ tự logic và rõ ràng..

• Bố cục khi viết văn tả cảnh 

• Bắt đầu: Tiến hành giới thiệu cảnh được miêu tả.
• Phần chính: Tập trung vào việc mô tả cảnh vật chi tiết theo một thứ tự nhất định, có thể áp dụng một số cách sau:
  • Bắt đầu từ mô tả tổng quát rồi dẫn dắt đến chi tiết (hoặc ngược lại)
  • Theo chiều từ trong ra ngoài (hoặc ngược lại) để miêu tả không gian
  • Theo chiều từ trên xuống dưới (hoặc ngược lại) để miêu tả không gian
• Kết thúc: Cuối bài văn, người viết có thể tỏ ý kiến hoặc cảm nhận về cảnh vật đã miêu tả.

Văn tả người

Văn người là gì? Thể loại này là việc miêu tả chi tiết về ngoại hình, tính cách, hành động, lời nói… của một nhân vật cụ thể. Qua văn tả người, chúng ta có thể hình dung và hiểu rõ về nhân vật đó, tạo nên sự sống động và chân thực trong tâm trí người đọc. Năng lực quan sát và lựa chọn từ ngữ tinh tế là những yếu tố quan trọng trong việc viết văn tả người, giúp tạo dựng hình ảnh về nhân vật đầy sắc nét và độc đáo.

• Phân loại đối tượng miêu tả theo các yêu cầu khác nhau

• Tả chân dung nhân vật (nên miêu tả chi tiết về ngoại hình, tính cách,…)
• Mô tả người trong tư thế làm việc (chú ý đến hành động: tập trung vào cử chỉ, trạng thái cảm xúc và các chi tiết khác,…)

• Bố cục thích hợp trong văn miêu tả người 

• • Bắt đầu: Trình bày đôi nét về người được miêu tả (lưu ý đến mối quan hệ với người viết, tên, giới tính và ấn tượng tổng quan về người đó).

• Phần chính:

• Tổng quan miêu tả về thân hình, tuổi tác, nghề nghiệp,…
• Chi tiết miêu tả về ngoại hình, cử chỉ, hành động hoặc lời nói… (chú ý đối với bài miêu tả người trong công việc, cần quan sát tỉ mỉ các động tác của từng bộ phận: thay đổi trên khuôn mặt, trạng thái cảm xúc, ánh mắt,…).

Ví dụ: Dượng Hương Thư có sắc lẻ loi như tượng điêu khắc, cơ bắp săn chắc, hàm răng cắn chặt, quai hàm rộng ra, cặp mắt sáng rực như ngọn đuốc trên ngọn non cao, như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.

• Tạo cảm nhận về tính cách nhân vật: Từ việc miêu tả chi tiết, người đọc có thể cảm nhận và hình dung nhân vật từ các chi tiết, cũng như thái độ của người viết đối với nhân vật đó.

• Kết thúc: Nhận xét hoặc chia sẻ cảm nghĩ của người viết về người được miêu tả.

Miêu tả sáng tạo

Đối tượng miêu tả sáng tạo là gì? Tại sao người viết thường lấy cảm hứng từ người và cảnh vật để sáng tạo hình dung tưởng tượng? 

Người viết thường lựa chọn nguồn cảm hứng từ đời sống thực để tạo ra một đối tượng miêu tả sáng tạo. Điều này có thể là người, con vật, sự việc hoặc cảnh vật. Qua quan sát và cảm nhận, người viết sáng tạo lên một hình ảnh đặc biệt, gợi lên trí tưởng tượng của người đọc và tạo nên một trải nghiệm mới lạ. Điều này giúp tăng tính sáng tạo và khả năng tạo dựng các đối tượng miêu tả độc đáo trong văn viết.

• Yêu cầu miêu tả sáng tạo 

• Tả cảnh tưởng tượng: Cần dựa trên những nét thực sự trong cuộc sống. Ví dụ, khi miêu tả một phiên chợ tưởng tượng, hãy dựa vào những đặc điểm thường gặp của cảnh chợ như:
  • Không khí phủ đầy trong phiên chợ, có những lứa tuổi và tầng lớp người tham gia nào?
  • Chợ nằm ở địa điểm nào?
  • Thời tiết trong tưởng tượng có như thế nào?…

Những yếu tố này tạo nên cơ sở thực tế để bạn có thể tưởng tượng thêm theo ý muốn của mình.

• Tả người trong tưởng tượng: Nhân vật thường có các đặc điểm khác biệt với những người thông thường như nhân vật trong truyền thuyết hoặc cổ tích. Cần dựa vào những đặc điểm cốt lõi để tưởng tượng nét ngoại hình phù hợp, đặc biệt các yếu tố để tạo sự hấp dẫn.

Xem thêm : TÌM HIỂU DEADLINE LÀ GÌ?

Chú ý: Dù miêu tả như thế nào hay với đối tượng nào, chúng ta cần lưu ý sử dụng ví von và so sánh để tạo ra một bài văn miêu tả sống động, sinh động và đặc biệt theo cá nhân hóa riêng.

Dàn ý làm bài văn miêu tả 

Trong văn miêu tả, khả năng quan sát của người viết hoặc người nói thường được thể hiện rõ nhất. Để làm bài miêu tả cảnh, người viết cần phải:

• Xác định rõ đối tượng cần miêu tả.
• Quan sát và lựa chọn ra những hình ảnh đặc biệt nhất.
• Trình bày những điểm đã quan sát theo một trình tự logic.

Bố cục của bài văn miêu tả cảnh thường gồm ba phần:

• Giới thiệu cảnh cần miêu tả.
• Tập trung vào việc miêu tả chi tiết cảnh vật theo một trình tự.
• Kết thúc bài văn với phần phát biểu cảm tưởng của người miêu tả về cảnh vật.

Cần chú ý một số chi tiết khi làm bài văn miêu tả.

• Miêu tả cảnh mùa đông có thể ghi nhận những điểm sau:

• • • Bầu trời u ám, đầy mây.
    • Gió rét, có thể có những giọt mưa phùn nhẹ nhàng.
    • Cây cối rụng lá vàng, chờ ngày mọc chồi mới.
    • Chim trên cây trốn tránh rét và bay đi.
    • Người trong nhà đã đốt lửa sưởi ấm.

• Miêu tả khuôn mặt của mẹ cần chú ý đến những đặc điểm sau:

• • • Hình dáng khuôn mặt (tròn, hình trái xoan,…).
    • Vùng trán rộng của mẹ.
    • Tóc dựng lên hai bên khuôn mặt?
    • Đôi môi, đôi mắt,…
    • Da mịn màng, vẻ hiền hậu, tươi tắn và đầy sức sống.

• Miêu tả một đứa trẻ khoảng 4 – 5 tuổi:

• • • Đôi mắt đen tròn, trong trẻo và ngây thơ.
    • Đôi môi hồng như son.
    • Các chiều dài tay chân hồn nhiên và mũm mĩm.
    • Miệng cười tươi tắn và toe toét.
    • Da trắng mịn màng.

• Miêu tả một người già cao tuổi::

• • Tóc đã mọc thêm và trắng muốt.
  • Đôi mắt rạng rỡ và sáng sủa.
  • Hình dáng di chuyển chậm rãi hoặc nhanh nhẹn.
  • Giọng nói êm dịu và ấm áp.

Ví dụ: Cô giáo đang đắm chìm trong việc giảng bài cho cả lớp: giọng nói trong trẻo, cử chỉ luôn tử tế và ân cần, đôi mắt rạng rỡ đầy khích lệ,…

• Miêu tả quang cảnh lớp học trong giờ kiểm tra bài tập văn:

• • • Có thể tạo ra sự miêu tả theo thời gian: Lúc mới vào lớp, cô giáo (hoặc thầy giáo) cho phép phát đề bài. Các bạn học sinh bắt tay vào thực hiện bài tập. Khi kết thúc thời gian làm bài, cả lớp nộp bài cho cô (hoặc thầy).
    • Có thể theo trình tự không gian: Bên ngoài cửa lớp, trên bảng, cô giáo (hoặc thầy giáo) đang ngồi trên bàn giảng. Các bạn học sinh trong lớp bắt đầu làm bài. Không khí trong lớp và thái độ làm bài của các bạn gần người viết (hoặc của người viết).

• Miêu tả sân trường khi ra chơi:

• • Không gian:

• Từ xa lại gần.
• Miêu tả sân trường theo thứ tự thời gian trước, trong và sau giờ ra chơi.
• Cũng có thể sử dụng phần miêu tả kết hợp không gian và thời gian (tuy cách này có thể phức tạp hơn). Trước hết, hãy xác định trật tự miêu tả, sau đó chọn cảnh sân trường trong giờ ra chơi để viết thành một đoạn văn.

• Thời gian:

• Sân trường nằm trong tình trạng yên tĩnh trong giờ học.
• Tiếng chuông giờ ra chơi vang lên và mọi người đổ ra sân.
• Có nhóm trẻ con chơi đá cầu, nhóm nhảy dây, đá bóng, cũng như nhóm chỉ đứng xem, nói chuyện và tranh luận về những vấn đề.
• Có thể miêu tả màu sắc quần áo, tiếng nói ồn ào, tiếng cười và những bạn học sinh tích cực nhất.

Trong bài viết này,mình đã tìm hiểu và hiểu thêm về văn miêu tả là gì, một thể loại văn quan trọng và thú vị. Mình đã khám phá phương pháp miêu tả cảnh, miêu tả người và miêu tả con vật. 

Ngoài ra, chúng ta cũng đã nắm vững về bố cục của bài văn miêu tả là gì và các bước cần thiết để viết một bài văn miêu tả thành công. Văn miêu tả giúp chúng ta truyền tải và tái hiện một cách sống động và sinh động những hình ảnh, những trạng thái và cảm xúc của thế giới xung quanh. 

Tóm lại, khái niệm văn miêu tả là gì được xem là công cụ mạnh mẽ để làm cho văn bản trở nên hấp dẫn hơn và thu hút sự chú ý của độc giả. Hy vọng rằng thông tin mình truyền tải qua bài viết của viethaingoai, giúp các bạn làm giàu vốn từ vựng và kỹ năng viết văn của mình. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc ý kiến, hãy để lại trong phần bình luận dưới đây và chúng tôi sẽ hồi đáp sớm nhất có thể.

Nguồn: https://viethaingoai.net
Danh mục: Là Gì